Hasan là một nhà hiền triết Hồi giáo rất nổi tiếng. Khi ông sắp qua đời, đã có người hỏi ông rằng: “Ngài có thể cho chúng tôi biết, ai là thầy của ngài được không?”
Lúc ấy Hasan bình thản đáp: “Những người thầy của ta nhiều vô kể, nếu ông muốn biết hết tất cả tên tuổi của họ, ta sẽ phải mất cả tháng, cả năm để liệt kê ra hết. Hiện tại thời gian của ta có quá ít, sẽ không làm được điều ấy. Nhưng không sao, ta sẽ cho ông biết tên của 3 người thầy sau của ta.”
Người đầu tiên là một tên trộm. Trong một lần ta đang đi lạc trong sa mạc, khi đang tuyệt vọng thì tìm đến được một khu làng. Lúc này trời đã tối, ai cũng đi ngủ cả. Loay hoay chưa biết làm thế nào thì ta bắt gặp một người đàn ông đang khoét vách của một ngôi nhà.
Ta cất tiếng hỏi anh ta: “Anh có thể cho tôi biết tôi có thể tá túc được ở đâu trong khu làng này không?”
Anh ta nhìn ta và nói: “Trời khuya lắm rồi, ông sẽ chẳng thể tìm được chỗ nghỉ chân đâu. Nếu ông không ngại ở với một tên trộm, hãy đến chỗ của tôi.” Ông biết không? Người đàn ông ấy quả là người tuyệt vời. Ta đã ở lại nơi ấy cả tháng trời.
Mỗi khi ra khỏi nhà vào ban đêm, anh ta đều nói với ta “Hãy cầu nguyện cho tôi nhé! Tôi đi làm đây.”
Khi về đến nhà, mặc dù không lấy được gì, nhưng anh ấy chưa bao giờ tuyệt vọng. Vẫn nói với ta thế này: “Hôm nay chẳng được gì cả, nhưng không sao cả, ngày mai tôi sẽ cố.”
Đã có lúc ta cảm thấy tuyệt vọng, muốn vứt bỏ những thứ vô nghĩa của cuộc đời này. Bao nhiêu năm qua vẫn không thể nào ngộ được chân lý. Và rồi, ta nhớ đến người ăn trộm ấy. Biết đâu được, ngày mai mình sẽ làm được.
Người thầy thứ hai của ta là một con chó. Trong lần đi ra bờ sông uống nước, bắt gặp một con chó. Nó cũng đang rất khát nước. Thế nhưng, khi bước xuống sông, nó nhìn thấy bóng của mình lại hoảng sợ. Con chó lùi lại và tru lên, quay đi mất.
Nhưng có lẽ vì khát quá, sau một lúc con chó quay lại con sông lúc nãy. Nó quyết định nhảy xuống sông. Nào ngờ cái bóng biến mất. Chúng ta hiểu được rằng, con người cần phải chiến thắng được những nỗi sợ trong lòng mình bằng hành động.
Người thầy thứ ba của ta là một đứa bé. Ta nhìn thấy cậu bé đang đặt một ngọn nến đang cháy ở bàn thờ. Ta bèn hỏi “Con đã tự thắp cây nến này đúng không?”
“Dạ đúng”, thằng bé đáp. Ta hỏi tiếp “Khi nãy, khi chưa thắp sáng ngọn nến, và giờ lại sáng – con có biết ánh sáng ở đâu ra không?”
Đứa bé liền cười và thổi tắt ngọn nến, quay sang ta nói: “Ngài thấy đấy, ánh sáng đã biến mất, ngài biết ánh sáng đã đi đâu hay không?”
Lúc này, ta cảm thấy cái tôi ngạo nghễ của mình sụp đổ hoàn toàn. Ta nghiệm thấy rằng mình còn quá ngu ngốc, dốt nát. Chính vì thế, ta đã cố gắng xây dựng kiến thức cho riêng mình.
Rất khó để nói ai là thầy ta, nhưng không có nghĩa là ta không phải là học trò của người khác. Mọi vật đối với ta đều là thầy. Lúc nào tinh thần học hỏi cũng được mở rộng. Khả năng học hỏi, trau dồi và sẵn sàng học hỏi để chấp nhận ý nghĩa của vạn vật.
– Sưu tầm –
Hoàn Giáo Sư 